Politieke beschouwingen op de Kaderbrief 2017

Tijdens de raadsvergadering van 4 juli jl. heeft iedere politieke partij haar algemene beschouwingen uitgesproken over de Kaderbrief ter voorbereiding van de programmabegroting 2017. De fractie van de PvdA heeft onderstaande beschouwing uitgesproken.

Inleiding

De Kaderbrief van het college geeft een inkijk in de financiele kaders voor de komende vier jaar maar is helaas niet compleet. Dit omdat de cijfers van de grootste reorganisatie, de BUCH, niet in de cijfers is verwerkt. Met minder dan een half jaar te gaan tot de invoering op 1 januari a.s. is dit een stevig risico. Ook aspecten als de impact van de afslag A9 en de uitwerking van het sociaal domein, grondbedrijf en de maatschappelijke huurtarieven vinden wij nog niet geruststellend en lichten onze zorgen, in volgorde toe:

Met BUCH voor de boeg!

De insteek voor het financiele beleid om tot een sluitende begroting te komen mist de impact van de uitwerking van de ambtelijke fusie. Deze cijfers komen pas, spijtig genoeg, eind van het jaar beschikbaar. De PvdA Heiloo heeft op 24 juni 2015, hoewel wij in essentie voor gemeentelijke samenwerking zijn, niet met het voorstel ingestemd. Dit vanwege grote twijfels of alle prognoses in het rapport van Seinstra en Van der Laar haalbaar zijn en het geen “wishful thinking” is. Uiteindelijk gaat het om een betere dienstverlening aan en -lagere kosten voor de burgers van Heiloo en het handhaven van onze lokale waarden. De business case spiegelde een financieel beeld voor waarbij de voorfinanciering door Heiloo van € 423.000 binnen vier jaar is terugverdiend en € 5.300.000 besparing structureel voor geheel BUCH. Onze zorg over de realiteit van de aannames, is afgelopen jaar alleen maar versterkt. Bijvoorbeeld: er is nog steeds geen totaalinzicht over de kosten van ICT. Keer op keer blijkt bij dit soort processen dit de achilleshiel te zijn en mondt vaak uit in een “schip van bijleg”. Dat in de commissie BZ van 21 juni jl. de wethouder meldde dat na 1 januari op sommige domeinen noodgedwongen wordt gestart met vier applicaties in plaats van nu een applicatie, helpt niet in de doelmatigheid en effectiviteit van de dienstverlening. Met de nulmeting van de Burgerpeiling Heiloo 2016 is er een prima ijkpunt als referentie. Dat Heiloo hier binnen de BUCH goed voor de dag komt is fijn, maar legt ook de lat hoog. De PvdA wil daarom jaarlijks deze meting uitvoeren om zo de vinger aan de pols te houden. De uitgangspunten van het besluit van 24 juni 2015 moeten het komend halfjaar doorlopend worden getoetst opdat niet de raad aan het einde van het jaar in een slikken of stikken situatie komt.

Sociaal domein 

Anders dan door het college wordt aangegeven is ons beeld uit de gesprekken met burgers dat het traject niet goed verloopt. Het beleid is financieel gedreven en de burger komt er niet altijd even goed af. De gemeente kiest naar onze mening niet voor een mensgerichte, maar voor een budgetgerichte benadering. Voor de PvdA is de kern een uitgebalanceerde benadering en voorkomen dat het sociaal domein in Heiloo veranderd tot een sociaal drama. Uit de beantwoording van vragen en gemeentelijke persberichten komt steevast het beeld naar voren dat het allemaal dik in orde is, maar wij ervaren dat fundamenteel anders. In het Financieel Dagblad van 24 juni jl. staat hierover een goed artikel onder de veelzeggende kop: “Het slagveld dat thuiszorg heet”. De korting op de uren na keukentafelgesprekken en de aanbesteding onder de prijs zal door de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep d.d. 18 mei jl. aangepast moeten worden. Door een Algemene Maatregel van Bestuur zal in lijn met de gerechtelijke uitspraak normale tarieven moeten worden betaald. Wij gaan ervan uit dat er anders met de korting op de uren bij de hulp in de huishouding moet worden omgegaan. Dit om juridische procedures te voorkomen. Het beeld dat de gemeente naar buiten communiceert lijkt op: “Weliswaar zijn er overal klachten maar niet in Heiloo.” Maar wij wonen niet op een eiland, neen wij werken perfect samen in de BUCH of regio Alkmaar. Helaas ook in Heiloo hoor je vaak de meest kwetsbare burgers niet. Het daadwerkelijk signaleren is voor een groot deel geschrapt, waarbij het credo is: “dat iedereen het zoveel mogelijk zelf moet oplossen.” Het stoort ons dat er vrijwel niets wordt gecommuniceerd over de implicaties van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Het is toch de taak van de gemeente om in openheid hierover te praten. Ook omdat deze ingewikkelde materie vaak de doelgroep geheel voorbij gaat. Kortom, houd de burgers adequaat op de hoogte. Deze zijn al flink geconfronteerd met bezuinigingen die diep kunnen ingrijpen en het gaat wel om honderden burgers. Ook zal de komende jaren borg moeten worden gestaan voor een adequate jeugdhulp. Helaas komt uit landelijke onderzoeken naar voren dat op dit vlak er geen best trackrecord is. Binnen Heiloo valt ons op dat er weinig actie is om arbeidsplekken voor mensen met een arbeidsbeperking binnen de gemeente te realiseren in een beschutte werksfeer. De SER heeft recent aangegeven dat gemeenten bij deze taakstelling verstek laten gaan. Wij hebben hierover de volgende vragen:

• Huishoudelijke hulp. Welke financiele garanties zijn er dat de zorgbehoevende alle nodige zorg ontvangt?
• Is het budget van ca. € 7.400.000 voor de komende jaren geoormerkt?
• Is in de cijfers rekening gehouden met hogere tarieven in de Thuiszorg vanaf 2017?
• Welke maatregelen komen er om inwoners met een arbeidsbeperking binnen die nieuwe ambtelijke organisatie op te nemen en over hoeveel medewerkers gaat het dan?

Afslag A9

Voor wat betreft de afslag A9 is op 7 december 2015, met steun van alleen de coalitiefracties, groen licht gegeven voor het tracé en een bijdrage van Heiloo van maximaal € 8.500.000 exclusief Btw en indexering. Adequaat financieel inzicht ontbreekt door het afwijzen van Wob-verzoeken van de PvdA. Via het “WIS (wandelgangen-informatiesysteem)” horen wij dat de realisatieovereenkomst inmiddels is getekend. Dit zonder de raad, vooraf inzicht te geven. De verantwoordelijkheid hiervoor komt dan ook volledig voor rekening van het college. Het tracé roept, los van de financiën, ook veel vragen op over de keuzes die zijn gemaakt. In het coalitieakkoord is expliciet opgenomen dat inwoners meer bij de besluitvorming worden betrokken. Wij zien dit in de praktijk niet en het informatietraject lijkt verdacht veel op eenrichtingsverkeer. In de lijn van Henri Ford: “Je kunt alle kleuren voor een T-Ford kiezen, als het maar zwart is.” Partijen die teleurgesteld en gefrustreerd overleggen verlaten, bevestigen dit. In het coalitieakkoord is vastgelegd “veilige wegen voor alle verkeersdeelnemers” en “zorgvuldigheid bij de realisering van de afslag A9”. Waarom dan toch een verkeerslichtenoplossing voorstellen bij de aansluiting op de Kennemerstraatweg, terwijl de externe verkeersdeskundige aangeeft dat een rotonde aanzienlijk veiliger is? Ook is er niet voor een veiliger fietstunnel gekozen op de Oosterzijweg. Het lijkt er op dat veiligheid na de financiën komt. Graag vernemen wij de reactie van de portefeuillehouder hierop en of dit correct is en hoe en wanneer de raad besluit voor verkeersveiligheid te gaan, een en ander gefinancierd wordt?

Grondbedrijf

Ondanks de toelichting tijdens de raadsinformatieavond hikken wij aan om vanwege regelgeving structureel € 300.000 op te nemen bij ruimtevragen voorstellen bij het grondbedrijf. Immers elke euro die je schrijft op een grex houd je over op de algemene dienst, tenzij het personeel boven de formatie betreft. Als het college zegt voor 300.000 niet meer op een grex te kunnen schrijven maak je dus geen extra kosten want die zijn in de algemene dienst afgedekt. Het lijkt nu op een slimme poging om extra geld te krijgen voor extra personeel.  De PvdA kan hiermee niet instemmen en besteed het extra bedrag liever aan maatschappelijke doelen.

Maatschappelijke huurtarieven

Het college stelt voor om de komende jaren de maatschappelijke huurtarieven volledig te blijven compenseren. Vraag: “wat is dan het nut om die tarieven op te leggen?” Ten eerste komen instellingen in onzekerheid of er niet een moment komt dat er wel moet worden gaan betaald en dan is de vraag wat dan, als dit niet mogelijk blijkt te zijn? Er zijn geen wettelijke regels om die verhoogde tarieven op te leggen nu de raad voor alle instellingen/verenigingen een uitzondering heeft gemaakt in het kader van de Wet Markt en Overheid.

Tot slot

Deze Kadernota is richtinggevend maar heeft wat de PvdA betreft een te hoog “glazen bol” karakter. Wij zijn er niet gerust op dat de aannames zullen stroken met de werkelijkheid en zijn beducht dat het wellicht tot forse bijstellingen zal leiden. Wat betreft alle bezuinigingen op cultuur en welzijn is voor ons echt de maat vol en niet onze bedoeling om vanwege onverwachte tegenvallers hierop nog verder te moeten saneren.